Le(sge)ven in Zuid-Afrika

Alweer meer dan een week verder: de tijd vliegt! Hieronder kun je lezen over mijn lesgeefervaring, een zalige hike, een onverwachte schrijfcursus, de partybus richting interscholentoernooi atletiek en de (on-)zichtbaarheid van armoede.

Op donderdag 4 februari mocht ik voor het eerst zelf voor de klas staan. Toch wel spannend, zeker als je weet dat Engels voor die groep de ‘home language’ is. Al gauw werd echter duidelijk dat ze alleszins nog veel konden bijleren over grammatica. Dit was ergens toch wel een opluchting voor mij, want uiteindelijk is Engels niet mijn moedertaal. Ondertussen ben ik al druk bezig met de stage en het voelt echt goed om terug te kunnen lesgeven aan een bende tieners. Ik kan reeds concluderen dat de verschillende persoonlijkheden in de klas eigenlijk dezelfde zijn als in Vlaanderen (klasclown, haantje-de-voorste …). De manier waarop de leerlingen volwassenen aanspreken is echter wel beduidend respectvoller. Met een “Goodmorning, Ma’am” of “Goeie môre, mevrou” werd ik ondertussen al tientallen keren begroet, zowel in de gangen als door iedereen gezamenlijk in de klas. Daarnaast spreken ze mij altijd aan in de derde persoon, wat wel bevreemdend is, bijvoorbeeld: “How long is Ma’am staying?” Eerst keek ik rond om te zien wie ze bedoelden.

Door hun accent kan ik hen ook niet altijd even vlot verstaan, want Zuid-Afrikaans Engels klinkt voor mij als iets tussen Brits en Australisch Engels met een aantal woorden die erin geslopen zijn vanuit onder andere het Afrikaans. Dat Afrikaans begrijp ik trouwens altijd maar gemakkelijker. Sommigen vinden mijn eigen ‘Afrikaans’ zelfs beter verstaanbaar dan mijn Engels (wat ergens wel pijnlijk is, maar ook begrijpelijk aangezien ik soms hetzelfde ondervind). Gelukkig zijn de leerlingen meestal erg respectvol, want er zitten 29 tot 40 kinderen in de klas: een hele bende dus!

Vrijdag werd ik door Hennie met de auto mee de bergen ingenomen naar de Bainskloofpas. Hij wist me veel te vertellen over de plaatselijke geschiedenis en lokale flora en fauna, wat mij toch goed deed uitkijken voor de Kaapse cobra. Onderweg heb ik voor het eerst ook een grote groep bavianen gezien naast de weg. Dit zijn grote, sterke beesten met een territoriaal kantje, dus eventjes eentje aaien was natuurlijk geen optie. Vanaf een afgelegen parking zijn we dan naar de rivierbedding van de Witte Rivier gewandeld, in een prachtige vallei. De tocht werd voortgezet al hoppend van het ene rotsblok op het andere, terwijl losse stenen toch voor enkele wankele momenten zorgden. Omdat water sowieso niet vermeden kon worden, had hij mij aangeraden om flipflops aan te doen. Op zich geen slecht idee, maar misschien toch niet de veiligste optie. Gelukkig arriveerden we uiteindelijk bij een zalige poel in de rivierbedding, met een kleine waterval waar je achterin de rotsen kon kruipen om dan van boven te springen. Ook kreeg ik een huidverzorging door zwarte visjes. Ik was ‘regtig’ kapot, maar in die hitte was de beloning zeker de moeite. Geen krokodillen te bespeuren in deze streken, dus het was met volle teugen genieten (alhoewel slangen blijkbaar wel zwemmen) zonder ook maar één mens te zien.

Ik heb in de B&B al verschillende interessante gasten ontmoet, onder wie Rachelle Greeff, een Zuid-Afrikaanse auteur. Zij nodigde me uit om zaterdag als haar gast mee te gaan naar de cursus ‘creatief schrijven’, die gedurende een half jaar elke maand doorgaat in het Breytenbach Center hier in Wellington. Wetende dat mensen van heinde en verre komen om de cursus te volgen, voelde ik me toch vereerd. Onder de cursisten bevonden zich onder andere een scenarist van 7de Laan (zo’n beetje de Thuis/Familie van Zuid-Afrika, ik ben fan), een tv-acteur en een theateracteur. Daarnaast werd ik ook voorgesteld aan een andere auteur, de gastspreker Wilna Adriaanse. Mijn medewerking (in het Afrikaans) werd tijdens de workshop ook geapprecieerd. Niet alleen was het leerrijk en leuk, maar ik ben er vertrokken met twee uitnodigingen op zak. Eentje om eens tijdens een weekend bij Rachelle te logeren in Hermanus, aan de Indische Oceaan. De andere uitnodiging is om met Lize, een van de cursisten, een dagje mee te gaan naar de school voor kinderen met leerproblemen waar zij werkt en dan te blijven slapen in haar ‘plaas’ (een boerderijdomein) in Riebeek-Kasteel in maart. Zij komt mij daarvoor speciaal halen in en terugbrengen naar Wellington. De Zuid-Afrikanen die ik ontmoet zijn echt zo gastvrij…

Twee dagen geleden, op maandag 8 februari, ben ik meegegaan naar de Atletiek Interskole in Malmesbury. Daar streden vier scholen voor de eer om zich de beste te noemen. Met ongeveer zes bussen reden we er naartoe: zowel atleten als een hele reeks supporters. Door een miscommunicatie was ik plots de enige leerkracht op mijn bus, waardoor ik met veel plezier de toestemming gaf om er een partybus van te maken. Een iPhone aangesloten, et voilà, de lange rit was plots een feestje. Op de atletiekmeeting heb ik gesupporterd voor de hoogspringers, (horde-)lopers, speerwerpers en andere atleten die het beste van zichzelf gaven in de hitte. 

Daarnaast was ik vooral onder de indruk van het indrukwekkende supporterskoor, met bijhorende pasjes, dat gevormd werd door de aanwezige leerlingen van Hugenote. De mascotte en cheerleaders leidden de actie. Voor een vluchtige indruk: ik heb er hier ook een video van gepost op mijn reisblog, maar dit doet de werkelijkheid niet genoeg eer aan. Ze zongen tientallen liedjes, al dan niet in een Hugenote versie, van Adele’s Hello tot de BLACKIE BOMB. De prijs voor beste publiek was dan ook voor onze school, de anderen werden duidelijk overklast.

Het was echter niet zo verwonderlijk dat ons publiek zo’n denderende prestatie neerzette in de namiddag en avond, want de week voordien was het elke ochtend een uurtje ‘singsong’, waarbij de liedjes aangeleerd werden. Hierdoor verdween er tijd uit de lesuren: de 6 lesuren bleven, maar werden op onvoorspelbare wijze aangepast. Dit is blijkbaar normaal in de school: afhankelijk van eventuele extra activiteiten, veranderen de begin- en einduren van de lesuren elke dag. Een lesuur kan 35 minuten duren, maar ook 70. Niet echt handig als je een les moet voorbereiden of op tijd op school wil zijn, want alles is pas de dag zelf bekend. Dit wordt niet uitgehangen, maar je wordt gewoon verondersteld de belsignalen te volgen. Ik heb toch een deal gemaakt met het secretariaat om ’s morgens het uurrooster vast te krijgen…

Over armoede en veiligheid, tot slot nog dit: de school ziet er door de infrastructuur erg rijk uit, maar ik ben te weten gekomen dat er een niet te onderschatten aantal leerlingen in armoede leeft. Zij moeten geen schoolgeld betalen, waardoor ze toch van goed onderwijs kunnen genieten en kunnen deelnemen aan sportactiviteiten. Of ze thuis genoeg te eten hebben, dat is een ander verhaal… In Wellington zelf is de armoede minder verborgen. Ik ben vaak zowat de enige blanke persoon die hier rondwandelt (anderen nemen de auto) en op verscheidene plaatsen zitten, liggen en staan er zwarte of gekleurde mensen langs de straat. Soms vragen ze om geld, maar over het algemeen zijn ze er gewoon omdat ze verder niets te doen hebben. Mannen, vrouwen en soms ook kinderen die liever in de schaduw staan dan thuiszitten. Regelmatig zie ik mannen ergens naast het voetpad slapen. Van agressie is geen sprake, maar het is wel meelijwekkend. Dit alles toont het schrille contrast tussen de verschillende klassen. Er leven ook blanke mensen in armoede, maar dit is minder zichtbaar. Wie het zich kan veroorloven doet aan liefdadigheid, maar dit zorgt natuurlijk niet voor een duurzame oplossing. Ik voel mij niet onveilig als ik rondwandel en Wellington is eigenlijk een rustig ministadje, maar toch ben ik altijd erg voorzichtig. Auto’s die toeteren en mensen die mij aanspreken vind ik niet erg, maar wat ik wel jammer vind is dat het vanaf valavond echt wel afgeraden wordt om op straat te wandelen. Daarnaast is openbaar vervoer hier zo goed als onbestaande, alhoewel er een trein richting Kaapstad is. Deze kun je echter zeker niet alleen nemen en met een groep is het slechts relatief veilig op een paar momenten. Zo’n zaken zijn natuurlijk spijtig, maar alles maakt deel uit van een prachtige ervaring die ik nooit zal vergeten.

Vrijdag vertrek ik voor een weekendje Yzerfontein. Dit is een dorp aan de Atlantische Oceaan, wat betekent dat het water erg koud is, maar ook dat er gelukkig geen haaien rondzwemmen …

Tot binnenkort!